ابوبکر محمد بن عبدالعزیز جوهری بصری بغدادیابوبکر محمد بن عبدالعزیز جوهری بصری بغدادی از اخباریان و مورخانی است که آثار وی از میان رفته اما فقرات فراوانی از آن‌ها در کتاب‌ها برجای مانده است. ۱ - اساتید و شاگرداندو تن از مشایخ برجسته وی یکی عمر بن شبه مؤلف تاریخ المدینة المنوره و دیگری محمد بن زکریا الغلابی (م ۲۹۸) است. وی خود استاد ابوالفرج اصفهانی است که اخبار از وی را در الاغانی و مقاتل الطالبیین (۴۳۹) از او نقل کرده است. ۲ - آثارکتابی از وی در مآخذ یاد شده کتاب السقیفه و فدک است. این کتاب در اختیار ابن ابی‌الحدید بوده و او به این نکته تصریح کرده است. این کتاب همچنین در دست علی بن عیسی اربلی (م ۶۹۲) بوده و در کشف الغمه از آن استفاده کرده است. فقرات نقل شده از آن در شرح نهج البلاغه بسیار فراوان است. استاد محمد‌هادی امینی، این فقرات را گردآوری و کتاب السقیفه و فدک ابوبکر جوهری را بازسازی کرده است. از روایات کتاب، چنین بر می‌آید که وی جامع اخبار بوده و در این جهت، جانبداری از فرقه خاص نکرده است. وی به هیچ روی در منابع، به عنوان فردی شیعه معرفی نشده است. کتاب السقیفه و فدک، حاوی روایات فراوانی از عمر بن شبه است. به نظر می‌رسد این اخبار از بخش مفقود کتاب تاریخ المدینه ابن شبه بوده که اخبار سقیفه در آن بوده است. بدین‌ترتیب بخشی از قسمت مفقود تاریخ المدینه ابن شبه، می‌تواند بازسازی شود. نام ابوزید عمر بن شبه در مدخل بسیاری از اسناد موجود در کتاب دیده می‌شود. نیز روایاتی از غلابی در این کتاب آمده که آن‌ها نیز باید از آثار همو باشد که خود از اخباریان برجسته است. ۳ - عناوین مرتبطالسقیفة و فدک (کتاب). ۴ - منبعسایت علما و عرفا، برگرفته از مقاله «ابوبکر جوهری»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۱/۲۷. |